جرم انگاری نصب دستگاه شنود

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/07/17
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز

موضوع

جرم انگاری نصب دستگاه شنود

پرسش

شخص الف که همسایه دیوار به دیوار شخص ب می‌باشد از راه پشت بام منزل شخص ب اقدام به گذاشتن یک دستگاه شنود (ضبط صوت) کنار شیشه نورگیر پشت بام منزل شخص ب می‌نماید:
الف: آیا صرف نصب دوربین و شنود گفتگوی افراد حاضر در منزل و یا به طور کلی شنود و ضبط گفتگوی حضوری از طریق دستگاه ضبط صدا جرم می‌باشد یا خیر؟
ب: آیا ورود به پشت بام منزل غیر، مصداق بزه ماده 694 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی می‌باشد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن جواب، آیا بزه تام ورود به عنف به منزل غیر محقق شده است یا رفتار ارتکابی مصداق بزه شروع به جرم ورود به عنف به منزل غیر می‌باشد؟

نظر هیئت عالی

الف- نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان شیراز استان فارس، موجه و مورد تائید است.
ب- در خصوص ورود به پشت بام منزل، نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری شهرستان شیراز استان فارس، موجه و مورد تائید است. ضمناً اضافه می‌شود، صرف ورود به پشت بام منزل ورود به عنف محسوب نمی شود؛ زیرا غالباً عنف همراه با مقاومت و ممانعت و درهم شکستن آن است و لذا اگر چنین شرایطی وجود نداشته باشد، عنف نمی‌باشد.

نظر اکثریت

در قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران؛ تنها موردی که شنود غیر مجاز جرم انگاری شده است، شنود به نحو مقرر در ماده 730 قانون جرایم رایانه ای می‌باشد که در این ماده فقط شنود محتوای در حال انتقال که در سامانه رایانه ای یا مخابراتی یا امواج الکترو مغناطیسی یا نوری صورت گرفته باشد جرم انگاری شده و بنابراین چنانچه شنود غیر مجاز به طریقی غیر از موارد فوق باشد جرم نیست. در فرض سوال چون محتوای در حال انتقال در سامانه های رایانه ای یا مخابراتی و امواج الکترومغناطیسی و نوری نبوده است؛ بنابراین رفتار ارتکابی جرم نیست. در خصوص سوال دوم، به موجب ماده 38 قانون مدنی فضای محاذی زمین نیز در مالکیت صاحب منزل یا زمین می‌باشد. هدف قانونگذار از جرم انگاری به موجب ماده 694 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، حمایت از حریم خصوصی اشخاص می‌باشد و چون پشت بام منزل جزء منزل و در حریم خصوصی صاحب منزل می‌باشد؛ بنابراین مورد احترام می‌باشد و هرکس بدون اذن وارد پشت بام گردد حریم خصوصی را نقض نموده است و با توجه به اینکه ورود بدون اجازه همچنان که نظریه مشورتی شماره 402/7 - 1381/3/12 بیان می دارد در حکم ورود به عنف می‌باشد؛ بنابراین بزه تام ورود به عنف محقق شده است.

نظر اقلیت

قانونگذار در ماده 694 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی از عبارت در منزل یا مسکن استفاده نموده است و با توجه به اصل تفسیر مضیق قوانین جزایی و اصل تفسیر به نفع متهم، عبارت در ظهور در این معنا دارد که ورود به منزل باید شامل ورود به فضای داخل منزل یا مسکن باشد تا به موجب این ماده جرم محسوب گردد؛ بنابراین ورود به پشت بام منزل چون ورود به فضای داخل منزل محسوب نمی گردد می‌تواند حداکثر به منزله شروع به جرم ورود به منزل غیر باشد.